"Νεφέλες" του Αριστοφάνη

Abstract

Ένας γέρος Αθηναίος χωριάτης, με το εκφραστικό όνομα Στρεψιάδης - αυτός που του αρέσουν οι στρεψοδικίες - κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου και από τον φόβο των σπαρτιατικών επιδρομών στην Αττική, έχει αναγκαστεί να αφήσει και αυτός το χτήμα του και να κλειστεί μέσα στην Αθήνα. Παντρεμένος από παλιά με μια αριστοκράτισσα, έχει ένα γιο, τον Φειδιππίδη, που τον έχει καταχρεώσει με τις σπατάλες του στις ιπποδρομίες και με τα άλλα του έξοδα. Ο Στρεψιάδης λοιπόν στριμωγμένος καθώς είναι από τους δανειστές του, σκέφτεται να στείλει τον Φειδιππίδη στο Φροντιστήριο του Σωκράτη - η λέξη "φροντιστήριο" που για πρώτη φορά την πλάθει ο Αριστοφάνης έχει μια έντονη κωμική χροιά, κάτι σαν να λέγαμε εμείς σήμερα σκεψοεργαστήρι! Εκεί διδάσκουν, πιστεύει ο γέρος, ανάμεσα σε άλλα και την τέχνη να νικάς στα δικαστήρια, όσο άδικο και να έχεις. Ο Φειδιππίδης όμως αρνείται να πάει, γιατί δεν έχει φυσικά καμία όρεξη να ξεβολευτεί και να καταντήσει κιτρινιάρης σαν τους μαθητές του φιλοσόφου. Και όταν ο γέρος αναγκάζεται να πάει ο ίδιος σε αυτό το φροντιστήριο, για να σπουδάσει τον άδικο λόγο, ο Σωκράτης τον διώχνει κακήν κακώς, αφού με το χοντρομυαλό του είναι ανεπίδεκτος μαθήσεως. Με τα πολλά καταφέρνει ο γέρος τον Φειδιππίδη να πάει μαθητής στη σχολή του Σωκράτη. Ο νεαρός παίρνει το πρώτο του μάθημα από τον ίδιο τον Άδικο Λόγο που αγωνίζεται με τον Δίκαιο και τον νικάει. Μετά, μπαίνει στο φροντιστήριο για να τελειοποιήσει τη μόρφωσή του. Σε λίγο ξαναβγαίνει πάνσοφος, ανακοινώνοντας στον πατέρα του ότι είναι πανεύκολο να του υποδείξει πώς θα ξεφύγει από τα νύχια των δανειστών του. Αλλά πάνω στο γλέντι που στήνει ο γεμάτος ενθουσιασμό γέρος, τσακώνεται με το γιο του για το ποιος ποιητής είναι καλύτερος, ο Σιμωνίδης, ο Αισχύλος ή ο Ευριπίδης. Και σαν να μη φτάνει αυτό, ο Φειδιππίδης τον ξυλοκοπάει κι από πάνω και ύστερα με επιχειρήματα του αποδεικνύει πως τα παιδιά έχουν υποχρέωση και δικαιώματα να δέρνουν τους γονείς τους! Εξαγριωμένος τότε ο Στρεψιάδης βάζει φωτιά στο Φροντιστήριο, παίρνοντας έτσι εκδίκηση από τους δασκάλους μια τέτοιας ανήθικης σοφίας...