«H ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΓΗΡΑΙΑΣ ΚΥΡΙΑΣ»

Abstract

Μια μαύρη κωμωδία, αλληγορία της παντοδυναμίας του χρήματος, που διαφθείρει τις συνειδήσεις, ξεριζώνει τις ηθικές αρχές και δημιουργεί μια καινούρια παγκόσμια τάξη πραγμάτων.

Ο συγγραφέας έγραψε αυτό το έργο το 1955 και τοποθετεί τη δράση κάπου στην Ευρώπη. Σε μια Ευρώπη, που θυμίζει κατά πολύ την Ευρώπη του σήμερα. Χρησιμοποιεί μια «ερωτική» ιστορία, μια ιστορία «εκδίκησης», σαν πρόσχημα, ενώ μέσα από τις γραμμές του περνάνε τα πιο δυνατά μηνύματα, για τη δύναμη του χρήματος που μπορεί να εξαγοράσει συνειδήσεις, να μεταλλάξει μια φιλήσυχη και ειρηνική, αλλά πτωχευμένη κοινότητα που ζει στη εξαθλίωση και τη μιζέρια, σε μια συλλογική μαφία εγκληματιών. Οι χριστιανικών ηθών και δυτικών αρχών κάτοικοι, μεταβάλλονται σε ένα κοπάδι δολοφόνων, βαφτίζοντας το έγκλημα, «αποκατάσταση της δικαιοσύνης».

Λίγα λόγια για την υπόθεση: Στο Γκύλεν, τα πάντα σαπίζουν. Οι κάτοικοι, δεν έχουν άλλη ελπίδα από την Κλαίρη Τσαχανασιάν, μια συντοπίτισσά τους, που έφυγε πάμφτωχη από το χωριό και έγινε η πλουσιότερη γυναίκα στον κόσμο. Η κυρία δέχεται να τους βοηθήσει με ένα ποσόν, που δεν θα μπορούσαν ούτε να ονειρευτούν. Με έναν όρο. Να σκοτώσουν τον παλιό της εραστή, που την εγκατέλειψε ενώ ήταν έγκυος, για να παντρευτεί την πλούσια του χωριού. Στην αρχή οι κάτοικοι, αρνούνται μια τέτοια αποτρόπαιη πράξη που αντιβαίνει τις ευρωπαϊκές αρχές. Η γηραιά κυρία όμως ξέρει τη δύναμη του χρήματος. Παπάδες, αστυνομικοί, δικαστές, πολιτικοί, δάσκαλοι, όλοι μπορούν να εξαγοραστούν. «Όλα αγοράζονται και όλα πουλιούνται». Κανείς δεν σκοτώνει για δέκα ευρώ. Αλλά για ένα δισεκατομμύριο;

Βαθιά επηρεασμένος από τις αρχαιοελληνικές τραγωδίες –και ειδικά από τη «Μήδεια» – ο Ντύρρενματ βάζει στο μικροσκόπιο την Ευρώπη και ασκεί αυστηρή κριτική τόσο στις κοινωνικές όσο και στις πολιτικές της αξίες. Ο άνθρωπος παρουσιάζεται ικανός για την απόλυτη καταστροφή, στο βωμό του ατομικού συμφέροντος.