Αρμένικη παραδοσιακή μουσική & χορός

Abstract

Η αρμένικη μουσική έχει μακραίωνη παράδοση, ήδη από τον 6ο π.Χ. αιώνα, όταν μετά το βασίλειο Ουραρτού (Αραράτ) δημιουργείται το κράτος των Αρμενίων. Επικά τραγούδια, χοροί και μπαλάντες από τους βάρδους κουσάν αντιπροσωπεύουν το αρχαίο ρεπερτόριο, και στην αυλή του Αρτάβασδου (1ος αι. π.Χ.) κυριαρχούσαν το θέατρο και η μουσική. Η επικράτηση του Χριστιανισμού (από το 301) δημιουργεί την πλουσιότατη παράδοση θρησκευτικής μουσικής με σπουδαίους συνθέτες, όπως ο Mesrob Mashtots (δημιουργός του κομψού αρμενικού αλφαβήτου τον 5ο ai.), ο Sahak Burtev (5ος αι.), ο Stephanos Siunetsi (7ος αι.) και η αδελφή του Sahaktoukht, η πρώτη αρμένισσα ποιήτρια και συνθέτις. Τον 10ο αι. τραγουδιέται το εθνικό έπος Sassountsi Tarit, ενώ μετά την κατάκτηση των Σελτζούκων δημιουργείται το έπος Mogats Mirze, το επιφανέστερο δείγμα της μεσαιωνικής περιόδου. Η τέχνη των τροβαδούρων (achough) φτάνει στο αποκορύφωμά της τον 18ο αι. με τον περίφημο Sayat-Nova. Από τον 19ο αι. αρχίζει μια νέα περίοδος μεταρρυθμίσεων με τους Limondjian (δημιουργός νέας σημειογραφίας), Tchouhadjian (θεμελιωτής επαγγελματικής μουσικής σχολής), Gara-Mouzra (ιδρυτής σχολής σύνθεσης) και Tigranian (ιδρυτής της εθνικής όπερας). Για να καταλήξουμε στον Komitas Vardapet (1869-1935), τον κορυφαίο συνθέτη και μουσικολόγο που κατέγραψε και διέσωσε την αρμενική λαϊκή και έντεχνη μουσική, αναδεικνύοντάς την σε Εθνική Σχολή. Καίριο πλήγμα στο τεράστιο έργο του και στην ακούραστη δραστηριότητά του στάθηκε η Γενοκτονία των Αρμενίων το 1915, που τον οδήγησε στη σταδιακή διανοητική κατάρρευση. Η αρμενική μουσική περιλαμβάνει λαϊκή και λόγια, θρησκευτική και κοσμική, αγροτική και αστική παράδοση. Τα κυριότερα μουσικά όργανα είναι το λαούτο tar (με χαρακτηριστικό οκτώσχημο ηχείο καλυμμένο με δέρμα και έξι χορδές), το έγχορδο με δοξάρι kamancha (με στρογγυλό ηχείο, επίσης καλυμμένο με δέρμα και τρεις ή τέσσερις χορδές), τα λαϊκά πνευστά doudouk (λαϊκό όμποε, με διπλό καλαμένιο γλωσσίδι) και shevi (απλή ξύλινη φλογέρα), καθώς και το κρουστό dhohol (νταούλι).