"Κλάρενς Ντάροου" Ντέιβιντ Ρίντελς

Abstract

Ο Κλάρενς Ντάροου ήταν ένας δικηγόρος που έζησε και εργάστηκε στην Αμερική τις τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα και τις πρώτες του δικού μας. Αγωνίστηκε για την κατάργηση της θανατικής ποινής. Υπερασπίστηκε πάνω από 100 υποθέσεις υπόπτων ή ενόχων για φόνο, που κατόρθωσε να τους γλιτώσει από το θάνατο. Τη βιογραφία του Ντάροου έγραψε σ' ένα πολυσέλιδο βιβλίο ο πολύ γνωστός Irving Stone, και το βιβλίο αυτό διασκεύασε σε θεατρικό ο David Rintels. Ο Ντάροου στη θεατρική διασκευή, μεγάλος στα χρόνια πια, αφήνεται στις αναμνήσεις του. Μας αφηγείται ό,τι ο ίδιος θεωρεί σημαντικό και άξιο να αφηγηθεί από τη ζωή του, από τις μεγάλες δίκες του (δικάστηκε και κινδύνεψε μια φορά και ο ίδιος), από τις εμπειρίες του, από τις ιδέες που διαμόρφωσε και οι οποίες έμειναν στον ταραγμένο βίο του αμετακίνητες. Λέει κάπου: «Μου λένε ότι κράτησα αυτό το στιλ σε όλη μου τη ζωή ». Αυτό υπογραμμίζεται και σκηνοθετικά. Σύμφωνα με τις σκηνικές οδηγίες, ο Ντάροου «φορά το ίδιο γκρίζο ασιδέρωτο κοστούμι πολλά χρόνια και το πουκάμισο και η γραβάτα μένουν ανεπηρέαστα από οποιαδήποτε μόδα». Είναι κι αυτό μια σχεδόν συμβολική υπογράμμιση του ήθους ενός ανθρώπου, που κρατάει την πίστη του σταθερή σε κάτι που θεωρεί σπουδαίο. Δεν πιστεύω στο σοσιαλισμό, λέει ο Κλάρενς, υπερασπιζόμενος μια υπόθεση σιδηροδρομικών απεργών «αλλά πιστεύω ότι είναι καλύτερα για το λαό οι σιδηρόδρομοι να ανήκουν στον κράτος κι όχι το κράτος στους σιδηροδρομικούς» (που σημαίνει, στους ιδιώτες ιδιοκτήτες των εταιριών των σιδηροδρόμων). Έτσι όμως ο Κλάρενς, που δεν πιστεύει στον σοσιαλισμό, βρίσκεται, αυτόματα, μέσα στην καρδιά του. Ίσως αυτό να είναι και το απώτερο μήνυμα του έργου: τα λόγια επαληθεύονται και γνωρίζουν τη δικαίωσή τους με τις πράξεις. Τα λόγια, ό,τι και να δηλώνουν, χωρίς τις πράξεις δεν είναι τίποτα ή και είναι τελικά το αντίθετο από αυτό που δηλώνουν, κάνοντας έτσι μεγάλο κακό: εξαπατούν. Ο Κλάρενς Ντάροου υπήρξε, θα έλεγα «σοσιαλιστικότερος» στις πράξεις του απ' όσα στα λόγια του. Αυτό του έδινε την άνεση να λέει και λόγια που μοιάζουν να είναι και κάπως αιρετικά, μολονότι, αλίμονο, ισχύουν. Όπως: «Η Ιστορία επαναλαμβάνεται. Αυτό είναι μια από τις αδυναμίες της Ιστορίας!» Επανέρχομαι στις πράξεις του, οι οποίες στάθηκαν, φυσικά, και εξαιρετικά δύσκολες. Όπως στην περίπτωση των αδελφών Μακ Ναμάρα. Ο δικηγόρος διαπιστώνει ξαφνικά ότι οι πελάτες του, για τους οποίους πίστευε ότι δεν είχαν ρίξει αυτοί μια φονική βόμβα, είναι, εντούτοις, οι δράστες. Η απόφασή του να τους υπερασπιστεί και να τους σώσει μέσα από το δρόμο της αλήθειας (όπως και θα το κατορθώσει) θα τον φέρει σε αντίθεση με το πλήθος των εργατών, που πριν τον ζητωκραύγαζαν και τώρα τον αποκαλούν προδότη. Αυτή είναι η ιστορία εκλογή της μοναξιάς. Ο Ντάροου διάλεξε να πάρει στη ζωή του αυτό το δρόμο. Πιστεύει άλλωστε, ότι «αν ένας άνθρωπος πιστέψει και γίνει κήρυκας της ανθρώπινης ελευθερίας, είναι αρκετό». Ομολογώ ότι και στις μέρες μας η ιδεολογική μοναξιά μερικές φορές έχει κάτι υψηλό και συναρπαστικό συγχρόνως... Σε εποχές προχωρημένης απανθρωπιάς (ας μην κρυβόμαστε,, τέτοια είναι και η εποχή μας) ο γνήσιος (γιατί αναφέρεται σε πρόσωπο που έζησε ακριβώς σύμφωνα με τον τρόπο που μιλούσε) ανθρώπινος λόγος του δικηγόρου Κλάρενς Ντάροου δρα σχεδόν θεραπευτικά και λυτρωτικά. Ένας κώδικας ζωής διατυπώνεται στο έργο, δοσμένος γοητευτικά, με μια έξοχα εύγλωττη απλότητα από το συγγραφέα, η οποία έχει μεταφερθεί αλώβητη στη γλώσσα μας από τον κ. Βανδή. Προς τις δυσμές του βίου του ο Ντάροου θα πει με Βεβαιότητα: «ο κόσμος δεν αλλάζει χωρίς αναταραχές και, πολλές φορές, καταστροφή». Ενώ πιστεύει συγχρόνως, ότι «το έλεος είναι το υψηλότερο χαρακτηριστικό του ανθρώπου». Μπορεί κάποιος να αναρωτηθεί: η καταστροφή από έλεος Γιατί όχι...