Αφιέρωμα στο ελληνικό λαϊκό κλαρίνο

Abstract

Η ιστορία του λαϊκού κλαρίνου αποτελεί ένα από τα πιο ενδιαφέροντα κεφάλαια της ελληνικής μουσικής, μια συναρπαστική "περιπέτεια" που συνδέεται με την είσοδο και τη διάδοσή του στη χώρα και την ανάδειξή του, μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, σε όργανο-σύμβολο της δημοτικής παράδοσης. Ένα όργανο "δυτικό", που έρχεται όμως στην Ελλάδα μέσω Τουρκίας μόλις στα μέσα του περασμένου αιώνα και κυριολεκτικά μεταμορφώνεται στα χέρια των πρακτικών λαϊκών οργανοπαικτών, επιβεβαιώνοντας για άλλη μια φορά τη δύναμη της ελληνικής παράδοσης ν' αφομοιώνει και να μεταπλάθει τις ξένες επιδράσεις. Στο καινούριο όργανο μεταφυτεύτηκαν τα "πιασίματα" (η τεχνική παιξίματος) του ζουρνά και της φλογέρας, με την ανάπτυξη μιας εντυπωσιακής τεχνικής τόσο στη δακτυλοθεσία όσο και στον τρόπο φυσήματος και στη χρήση της γλώσσας. Αυτό οφείλεται, πάνω απ' όλα, στους γύφτους μουσικούς, στους οποίους είχε αφεθεί το "περιθωριακό" επάγγελμα του οργανοπαίκτη. Η "κομπανία" καθιερώθηκε ως το τυπικό συγκρότημα της ηπειρωτικής Ελλάδας και αποτελείται από κλαρίνο, βιολί, λαγούτο και κρουστό (κυρίως ντέφι -στην Ήπειρο- ή τουμπελέκι). Σ' αυτά μπορούσε να προστεθεί και το σαντούρι ή το ούτι (κυρίως μετά το 1922). Μέσα από τις κομπανίες ξεπήδησαν σπουδαίοι δεξιοτέχνες του λαϊκού κλαρίνου, που άφησαν εποχή κι έδωσαν εξαιρετικά δείγματα επεξεργασίας του δημοτικού μέλους. Την παράδοσή τους - παρ' όλες τις αναπόφευκτες φθορές που απειλούν τις αυθεντικές μορφές της λαϊκής μουσικής, σε μια περίοδο έντονης αστικοποίησης και εκδυτικοποίησης - συνεχίζουν με γνώση και σεβασμό οι σολίστες που συμμετέχουν σ' αυτή τη συναυλία και συγκαταλέγονται ανάμεσα στους σημαντικότερους εκπροσώπους του χώρου.