"Αντιγόνη" Σοφοκλέους

Abstract

Η πρόκληση για μένα, της «ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ» του Σοφοκλή είναι το ΑΚΟΥΣΤΙΚΟ της μήνυμα, οι συγχορδίες συμφώνω και φωνηέντων, η «οικολογικής» χροιάς ένταση των αγώνων λόγου, οι μετρικές ποικιλίες των χορικών, η ηχοχρωματική ροή των μονολόγων. Το ειδικό βάρος του Κρέοντα είναι η απέραντη δεξιοτεχνία του στον χειρισμό του δικανικού λόγου, η εμφανής απόλαυσή του όταν εξασφαλίζει (εξασφαλιζόμενος ταυτόχρονα) όλες τις δυνατές μορφές των ρητορικών σχημάτων. Η εξουσία του σχηματίζεται αμέσως μετά την επιτυχή διατύπωση μιας ιδέας, ενός αποφθέγματος, μιας ρήσης. Η διφορούμενη στάση, ως γλωσσική συμπεριφορά, η ειρωνική απόχρωση, η επιθετική, μέχρι διαλύσεως χρήση του ρήματος συνθέτουν τον ρόλο» της Αντιγόνης (προϋποθέτοντας, φυσικά και τον κατάλληλο άνδρα-υποκριτή). Το κείμενο των 1359 τόσων στίχων, αποτελεί ένα είδος σκηνοθετικής «παρτιτούρας» κλειστού κυκλώματος. Το πρωτότυπο κείμενο του Σοφοκλή εμπεριέχει, εν σπέρματι, ολόκληρο τον κώδικα της αναβίωσής του. Εικονογραφόντας την «γεωμετρία» των εισόδων, εξόδων, στάσεων, κινήσεων και μετακινήσεων των ηρώων του χορού αφ' ενός και ηχοποιόντας τα «μαθηματικά» της γλώσσας του Σοφοκλή αφ' ετέρου, επιτυγχάνουμε ένα είδος «δευτερογενούς» σκηνοθεσίας η οποία εξαρθρώνει όλον τον αναπαραστασιακό μηχανισμό της υπόθεσης (story) του έργου. Το τραγικό, δεν εικονογραφείται αλλά μόνο σημαίνεται, μέσα από αντιθετικές φόρμες και ρυθμούς. Ο Κρέων οδύρεται στο φινάλε της «Αντιγόνης» σε βίαιους χορευτικούς ρυθμούς και όχι επαναπαυόμενος σε δραματικές παύσεις και εξπρεσιονιστικές χειρονομίες (γνώριμα στοιχεία του Ευρωπαϊκού δράματος του 19ου αιώνα). Οι άνδρες υποκριτές, ο μικρός αριθμός τους, η διανομή των ρόλων, το μετρικό σύστημα, είναι στοιχεία που καθορίζουν την ΜΟΡΦΗ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ της Ελληνικής Τραγωδίας. Σπέρμα θεάτρου ανά τους αιώνες, προς διαρκή αναζήτηση γονιμοποίησης. Σπύρος Βραχιώτης