“Ρόζα Εσκενάζυ” Παναγιώτη Μέντη

Abstract

Το θέμα του έργου είναι η μυθοπλασία της περιπετειώδους ζωής της Ρόζας Εσκενάζυ, μιας από τις σημαντικότερες γυναίκες της ελληνικής λαϊκής μουσικής σκηνής. Η ηρωίδα θυμάται, ονειρεύεται, ανασύρει μνήμες, ξύνει πληγές, αναπολεί και παραμένει ανεξάρτητη κι ερωτευμένη με το τραγούδι και το χορό. Μία παράσταση που συνδέει το χθες με το σήμερα, αναζωπυρώνει μνήμες και εναλλάσσει τη συγκίνηση με τη χαρά, το τραγούδι με το λόγο. Η Ρόζα Εσκενάζυ χαρακτηρίστηκε ως «Η μεγάλη κυρία» του ρεμπέτικου τραγουδιού. Ήξερε να ξεσηκώνει, με τα σκέρτσα και τα καμώματά της, τους σεβντάληδες θαμώνες γιατί, εκτός από έξοχη τραγουδίστρια ήταν και θαυμάσια χορεύτρια. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη του 1883 και πέθανε σε ηλικία 97 ετών. Σημαντικός σταθμός στην καριέρα αλλά και στην ίδια τη ζωή της υπήρξε η Θεσσαλονίκη. Όπως το ρεμπέτικο τραγούδι, έτσι και η Ρόζα εκπροσωπεί ένα μείγμα παράδοσης: Εβραία, εκχριστιανισμένη, με πρώτη γλώσσα της τα Τούρκικα, κουβαλάει όλο το υλικό μιας πλούσιας σε διαστρωματώσεις μουσικής παράδοσης. Συγκρότησε με το βίο της την εικόνα της ανεξάρτητης χειραφετημένης ρεμπέτισσας, μιας προσωπικότητας κόντρα στην κοινόχρηστη αντίληψη για τη γυναικεία παρουσία στην Ελλάδα του μεσοπολέμου.