“Δωδέκατη νύχτα” του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ

Abstract

Εφέτος το ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΣΑΝΙΔΙ σε συνεργασία με την ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ανεβάζει μια παράσταση που απευθύνεται σ' όλο τον κόσμο και σε όλες τις ηλικίες. Ένα έργο που διαπραγματεύεται την αγάπη, την εξουσία, την πίστη για ζωή. Ο Σαίξπηρ στη ΔΩΔΕΚΑΤΗ ΝΥΧΤΑ δεν σχολιάζει και δεν φιλοσοφεί τη ζωή, απλά γίνεται ο ίδιος μια γέφυρα που ενώνει ανθρώπους και συναισθήματα. Δεν υπάρχει απογοήτευση, θλίψη. Υπάρχει μια ζωντανή κωμωδία γεμάτη απρόοπτα, πλοκή και γέλιο, με κοινό παρονομαστή τον έρωτα. "Δωδέκατη Νύχτα" γράφτηκε με σημείο αναφοράς τις δώδεκα μέρες από την αρχή του εορτασμού των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Δώδεκα μέρες κρατάνε οι γιορτές των Καθολικών και στο τελείωμα αυτών των εκδηλώσεων καλωσορίζουν τον Καρνάβαλο. Οι δώδεκα μέρες του εορτολογίου γι' αυτούς κλείνανε με μεγάλες γιορτές σε όλη την Αγγλία και τη θεωρούσαν μια εντελώς Διονυσιακή μέρα. Όλοι μεταμφιέζονταν και διασκέδαζαν με πολύ ποτό και χορό. Αυτή την έκσταση που έζησε εκείνα τα χρόνια ο Σαίξπηρ προσπάθησε να την περάσει στη δίκιά του πια "Δωδέκατη Νύχτα" με ανθρώπους που ζουν και τρέφονται από τον έρωτα. Με ανθρώπους που μεταμφιέζονται σε κάποιους άλλους με σκοπό να κερδίσουν την αγάπη τους. Ο βασικός του άξονας πάντα ήταν ο άνθρωπος πάσχων, ο άνθρωπος ο γήινος, ο άνθρωπος με τις αδυναμίες και τα λάθη του, που ψάχνει να βρει το δρόμο του και τη λύτρωσή του. Ο Σαίξπηρ πήρε μοναδικά τους Μενανδρικούς σατυρικούς στίχους και τους τύπους της Κομέντια ντελ' άρτε με την αυθόρμητη πλοκή τους. Έκανε έργο τις σκόρπιες πληροφορίες των ηρώων και τις φιλτράρισε με μαεστρία σε μια δομημένη φόρμα γεμάτη από αναπάντεχα και απροσδόκητα γεγονότα. Η αναγνώριση του τέλους με τα χαμένα παιδιά, η αγάπη που δεν εξομολογείται, οι φανφαρόνοι οπλαρχηγοί που στο τέλος γίνονται τα πιο φοβισμένα πλάσματα του κόσμου. Όλοι αυτοί περνάνε από μπροστά μας μέσα από γεγονότα και καταστάσεις, που κάτι μας θυμίζουν, αλλά δεν ξέρουμε ακριβώς πού ξανασυναντήσαμε αυτούς τους ήρωες. Ο Σαίξπηρ μέσα από το παιχνίδισμα του έρωτα και της πλοκής, του αναπάντεχου και του προσδοκούμενου καυτηριάζει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της εποχής του, που είναι και πρόβλημα της δικής μας εποχής, τον κομφορμισμό. Ο Μαλβόλιος λειτουργεί ως σύμβολο του καθωσπρεπισμού και της πλεκτάνης που ο Σαίξπηρ απογυμνώνει μπροστά στο κοινό τη διαφορά του φαίνομαι και του είμαι. Η Βιόλα μεταμφιέζεται σε άντρα με σκοπό να κερδίσει τον έρωτα του Δούκα, που είναι ερωτευμένος με την Ολίβια. Ο Φέστας, ο κλασικός τρελός του Σαίξπηρ, λέει χιλιάδες αλήθειες, προκαλεί απροκάλυπτα, αλλά ποτέ δε λαμβάνεται σοβαρά ο λόγος του. Το μαεστρικό παιχνίδι του Σαίξπηρ συνεπαίρνει πιστεύουμε όλο τον κόσμο, μιας και τον κάνει μάρτυρα της πλοκής. Έτσι και οι δεκατέσσερις ήρωες του έργου έχουν έναν κοινό μάρτυρα - το κοινό. Η πλοκή της "Δωδέκατης Νύχτας" έχει αρχή, μέση και τέλος. Ένα τέλος ευχάριστο για το θεατή - σχεδόν λυτρωτικό - μιας και η αγάπη και η αλήθεια αποκαθιστούν κάθε πληγή και κάθε μισαλλοδοξία. Έρχεται η αρχέγονη κάθαρση, όπου ο θεατής έβαλε λίγο και πήρε πολύ. Το πάρε-δώσε με τις αλήθειες του Σαίξπηρ λειτουργεί προς όφελος όλων των ανθρώπων, γιατί η μαγεία του λόγου του σκεπάζει κάθε ανίερη και δόλια σκέψη.