Αρμένικος πολιτισμός. Χάικ Γιαζιτζιάν

Abstract

Ο πολιτισμός είναι ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά κάθε έθνους και έθνη χωρίς γνώση του ιστορικού τους πολιτισμού είναι καταδικασμένα στην υπαρξιακή αμφισβήτηση. Ένας λαός που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τη λήθη του πολιτισμού είναι ο αρμένικος. Οι συνεχείς προσπάθειες καταδυνάστευσής του θα μπορούσαν να του προσφέρουν αυτήν τη δυσκολία. Όμως αυτός ο λαός και κάτω από τις χειρότερες συνθήκες δημιουργεί. Δημιουργεί δική του γλώσσα, λογοτεχνία, αρχιτεκτονική, μουσική, χορό. Και δημιουργεί παντού και στα πάτρια εδάφη και στη διασπορά. Ο πολιτισμός της Αρμενίας ξεκινάει μαζί με την ιστορία του αρμένικου λαού. Πρώτα σημάδια τέχνης έχουμε στις σπάνιες βραχογραφίες του Ουκτασάρ την 1η χιλιετία π.Χ. Τον 4ο αιώνα π.Χ. σύμφωνα με ελληνικά και ρωμαϊκά στοιχεία, η Αρμενία κατέχει μια σημαντική θέση ανάμεσα στις πολιτιστικά προοδευμένες χώρες, η ποίηση, το θέατρο και η μουσική γνωρίζουν μια πρωτοφανή άνθιση. Το 301 η Αρμενία γίνεται το πρώτο κράτος που ασπάζεται επίσημα, το Χριστιανισμό. Έτσι, τα παγανιστικά στοιχεία παραχωρούν τη θέση τους στα θρησκευτικά και για μια μακρά περίοδο μοναχοί είναι αυτοί που εξελίσσουν τον πολιτισμό. Τον 11ο αι. έχουμε τους πρώτους τροβαδούρους που τραγουδούν περιπλανώμενοι στη δημοτική γλώσσα συνεχιστές των πρώτων "βάρδων" του 4ου αιώνα π.Χ. Κουσάν. Παράλληλη είναι και η ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής όπου αρχιτέκτονες και τεχνίτες κάνουν επίδειξη των ικανοτήτων τους με την εκπληκτική λάξευση της αρμένικης πέτρας. Ας σημειωθεί ότι οι σταυροειδείς ναοί που τόσο μεγάλη διάδοση γνωρίζουν στη βυζαντινή αρχιτεκτονική έχουν αρμένικη καταγωγή. Μοναδικές σε τέχνη είναι οι επιτύμβιες λαξευτές πλάκες (χατσκάρ). Η φιλολογική άνοιξη στην Αρμενία ήρθε τον 18ο αιώνα και μαζί έφερε και την εθνική ανάταση. Τον 19ο αιώνα στα γράμματα επισημοποιείται η δημοτική γλώσσα, δημιουργείται το επαγγελματικό θέατρο, οι εικαστικές τέχνες χαράζουν μια πρωτότυπη πορεία, κυρίως εθνικού χαρακτήρα. Ιδρύεται Εθνική σχολή μουσικής, δημιουργείται όπερα, μουσική δωματίου. Εμφανίζονται πολλοί δημιουργοί κλασικής μουσικής με κορυφαίο το Κομιντάς. Η γενοκτονία του αρμένικου λαού το 1915 παρά τον μεγάλο αριθμό των σφαγιασθέντων και το διωγμό από τα πάτρια εδάφη δεν ανέκαμψε την πορεία του αρμενικού έθνους. Είτε στη διασπορά είτε στη Σοβιετική Δημοκρατία της Αρμενίας, η πορεία τους είναι ανοδική. Οι Αρμένιοι συμμετέχουν στην πολιτιστική ζωή των χωρών όπου είναι εγκατεστημένοι. Σήμερα στην Αρμενία υπάρχει Εθνική Λυρική Σκηνή, κρατική όπερα, μπαλέτο, φιλαρμονική ορχήστρα που έχει φιλοξενηθεί από το Μέγαρο Μουσικής, το κουαρτέτο κομιντάς, θεατρικά σχήματα, χορευτικά συγκροτήματα που έχουν εμφανιστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Υπάρχουν επίσης δεκάδες δημιουργοί και ομάδες που συνεχίζουν και διαδίδουν την πολιτιστική τους κληρονομιά.